Oral Seksin Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar (CYBH) Açısından Riskleri Nelerdir?

Önemli Notlar:

  • Cinsel yolla bulaşan birçok hastalık (STD); oral seks ile bulaşabilmektedir.
  • Oral sekste kondom, diş bariyeri (kadınlara yapılan oral sekste kullanılan bir bariyer) ya da diğer koruyucu bariyer yöntemlerinin kullanımı, cinsel yolla bulaşan hastalıkların bulaşma ya da bulaştırılma riskini düşürebilmektedir.
  • Oral seks diğer cinsel ilişki formlarına kıyasla, HIV bulaşması için daha düşük risk taşıyor olmasına rağmen, korunmasız tekrarlayan ilişki bulaşma riskini arttırabilmektedir.

Oral Seks Nedir?

Oral seks; seks partnerinin ağız, dudak ve dil aracılığı ile penisin  (fellatio), vajinanın (cunnilingus) veya anüsün (anilingus)  uyarılmasıdır.

Oral Seks Ne Kadar Yaygındır?

18-44 yaş arası seksüel olarak aktif yetişkinlerin, %85’inin karşı cins bir partner ile en az bir kez oral seks yaşadığı bildirilmektedir. Oral seks, çoğunlukla seksüel olarak aktif yetişkinlerde yaygındır. Heteroseksüel (straight) veya aynı cinsiyette olan (gay veya lezbiyen) çiftler arasında olabilmektedir. 2007-2010 yılları arasında yapılan bir ankette, 15-17 yaş arası genç kız ve erkeklerin, %33’ünün karşı cinsten bir partner ile oral seks yaşadığı sonucu elde edilmiştir.

 

 

Oral Seks ile Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar (STDs) Bulaşabilir mi?

 

Cinsel yolla bulaşan hastalıklar (CYBH; STD) ve diğer birçok infeksiyon, oral seks ile bulaşabilmektedir.

İnfekte bir partner ile cinsel temasta bulunan bir bireye; cinsel yolla bulaşan hastalıklar ağız, boğaz, cinsel organ veya rektum ile bulaşabilmektedir. Oral seks ile CYBH bulaşma ya da bulaştırma riski; belirli bir CYBH tipine, uygulanan seks davranışına, partnerinizin yaşadığı popülasyonda CYBH’ın ne kadar yaygın olduğuna ve spesifik seks davranışının sayısına bağlıdır.

Genelde:

  • Genital (özellikle penis) veya anal/rektal infeksiyonu olan partner ile yapılan oral seks yoluyla ağız veya boğaza cinsel yolla bulaşan hastalıklar bulaşabilmektedir.
  • Ağız veya boğaz infeksiyonu olan partnerden oral seks ile penis (ve vajina, anüs veya rektum ile de olabilir) aracılığıyla CYBH bulaşabilmektedir.
  • Aynı zamanda birden fazla bölgede (örneğin; boğaz ve genital organlarda) cinsel yolla bulaşan hastalık etkeni bulunabilmektedir.
  • Oral seksle bulaşabilen bazı CYBH etkenleri, infekte kişinin vücuduna yayılabilmektedir.
  • Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, infekte partnerde bulgu veya belirti görülmese bile bulaşabilmektedir. CYBH etkeni ile infekte iseniz, birçok CYBH’ın semptomları görülmediği için fark edemeyebilirsiniz.

Hangi Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Oral Seks ile Bulaşmaktadır?

Başlıcaları şunlardır:

  • Klamidya (Chlamydia)
  • Gonore (Bel Soğukluğu)
  • Sifiliz (Frengi)
  • Herpes-1 ve 2
  • HPV
  • HIV Trikomoniasis

 

Klamidya(Chlamydia)
(Chlamydia trachomatis)

Oral seks ile infeksiyon riskleri:

  • İnfekte bir penise sahip erkek ile oral seks yapılması, boğaza Chlamydia bulaşmasına neden olabilmektedir.
  • Vajina veya idrar yolları infekte olan bir kadın ile oral seks yapılması, boğazda Chlamydia infeksiyonunun gelişmesine yol açabilmektedir.*
  • Rektumda infeksiyon görülen bir erkek veya kadın ile oral seks yapılması, boğaza Chlamydia bulaşmasına neden olabilmektedir.*
  • Boğazında Chlamydia infeksiyonu görülen bir partnerin penise/vajinaya* oral seks yapması sonucu penis/vajina veya idrar yolunda Chlamydia infeksiyonunun gelişmesine sebep olabilmektedir.
  • Boğazında Chlamydia infeksiyonu görülen bir partnerin anüse oral seks yapması sonucu rektumda Chlamydia infeksiyonunun oluşmasına yol açabilmektedir. *

(*) ile belirtilenler tam olarak çalışılmamıştır.

İnfeksiyon başlangıç bölgeleri:

  • Boğaz
  • Cinsel organlar
  • İdrar yolu
  • Rektum

İnfeksiyonun Başlangıç Belirti ve Bulguları:

Boğazda yer alan birçok Chlamydia infeksiyonunda semptom gözlenmemektedir. Semptomlar ortaya çıktığında ise boğaz ağrısı görülebilmektedir.

Birçok genital, idrar yolu veya rektal Chlamydia infeksiyonunda belirti ortaya çıkmamaktadır. Ancak, belirtiler varlığında;

  • Vajina ya da peniste boşalma (vajinadan boşalma kanlı olabilir)
  • İdrarda yanma
  • Ağrılı ya da şişmiş testis
  • Rektal ağrı ya da boşalma

Tedavi:

  • Doğru tedavi ile Chlamydia tedavi edilebilir.
  • Chlamydia tespit edilen bir bireyin partneri mutlaka infeksiyon açısından test edilmelidir.
  • Chlamydia tanısı alan bireyler, kendileri ya da partnerleri tamamen tedavi olmadan cinsel ilişkide bulunmamalıdır.

Boğaz infeksiyonları tedavi edilmez ise:

Özellikle erkek partnerin penisi ile oral seks yapıldığında infekte olmayan partnere geçebilir.

Genital, idrar ve/veya rektal infeksiyonlar tedavi edilmez ise:

  • İnfekte olmayan partnerlere geçebilir.
  • Kadınlarda;

- Kronik pelvik ağrısı, infertilite (kısırlık) ve ektopik gebeliğe (dış gebelik; fallop tüpünde veya rahmin dışında oluşan gebelik) neden olan pelvik inflamatuvar hastalığa (PID) neden olabilmektedir.

  • Hamile kadınlarda:

Premature veya düşük ağırlıklı doğuma neden olabilir. Doğum sırasında bebeğe bulaşabilir. Bebekte gözlerde Chlamydia infeksiyonu veya solunum yolu infeksiyonu ile pnömoni (zatürre) gelişebilmektedir.

  • Erkeklerde

Duktal (kanal) yara izine yol açabilen, testislere bağlı kanallarda oluşan epididime neden olabilmektedir.

  • Kadın ve erkeklerde:
    • HIV infeksiyonu bulaşması ve partnerlerine HIV bulaştırma riski artmaktadır.
    • Ayak tabanları ya da başka yerlerde artrit (eklem ağrısı), konjunktivit (pembe göz) ve / veya döküntülere neden olabilecek bir reaksiyona (reaktif artrit) neden olabilmektedir.
    • Cinsel yolla bulaşan hastalıklara ek olarak; Hepatit A, Shigella, Bağırsak parazitleri (amebiasis) anüste oral seks ile buluşabilmektedir.

Oral Seks, Vajinal veya Anal Seksten Daha Güvenli Midir?

  • Birçok cinsel yolla bulaşan hastalık, oral seks ile bulaşabilmektedir. Ancak, seksüel aktivitenin spesifik tiplerine göre gerçek riskleri karşılaştırmak zordur. Bu durum, oral seks yapan birçok insanın, vajinal ya da anal seks yapmış olmasından kaynaklanmaktadır. Birkaç çalışmada, HIV dışındaki cinsel yolla bulaşan hastalıkların bulaşma riski penis, vajina veya anüs üzerinde oral seks yapılması durumları karşılaştırılmıştır. Çalışmalar; HIV bulaşma riskinin, infekte bir partner ile oral seks yapılmasının (yapan ya da yapılan), anal veya vajinal cinsel ilişki yapılmasından çok daha düşük olduğunu göstermektedir.

 

  • Bu durum, diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklar için doğru olmayabilir. Sifiliz (frengi) görülen gay erkeklerde yapılan bir çalışmada, 5 kişiden sadece 1’inin oral seks yaptığı belirtilmektedir.

- Oral seks ile HIV bulaşması; vajinal ya da anal sekse göre daha az ihtimalle olmaktadır, ancak risk taşımaktadır. Bu nedenle, kişilerin risklerden kendilerini korumaları için gerekli önlemleri almaları gerekmektedir. Tekrarlanan korumasız oral seks, HIV bulaşması için önemli risk oluşturmaktadır.Bununla birlikte, oral seks ile diğer cinsel yolla bulaşan hastalıkların bulaşma riski hakkında yeterli çalışma bulunmamaktadır.

  • Boğaza diğer cinsel yolla bulaşan hastalıkların (örneğin; Chlamydia veya Gonorrhea gibi) bulaşma olasılığı bulunmaktadır. Bu durum, yani genital bölgede veya rektumda CYBH bulaşı olması, infekte kişinin sağlığında büyük bir tehlike teşkil etmeyebilir.
  • Boğazda bu infeksiyonların görülmesi, HIV bulaşma riskini artırmaktadır. Boğazda gonorrhea (bel soğukluğu) infeksiyonu varlığı, hastalığın tüm vücuda yayılmasına neden olabilmektedir.

Buna ek olarak;

  • Oral seks, boğazda bulunan Chlamydia ve Gonorrhea infeksiyonlarının bulaşmasını kolaylaştırabilmektedir. Bu durum, özellikle gonorrhea için önemlidir. Çünkü; boğaz infeksiyonlarının üriner, genital veya rektal infeksiyonlara kıyasla tedavisi daha zordur.
  • Sifiliz (Frengi) ve HIV gibi belirli infeksiyonlar, tüm vücuda yayılabilir. Bu nedenle, boğazdan edinilen infeksiyonlar, cinsel organlarda veya rektumda edinilen infeksiyonlarla aynı sağlık sorunlarına neden olabilmektedir.
  • Belirli HPV tipleri ile oluşan ağız ve boğaz infeksiyonları, oral veya boğaz kanseri gelişimine neden olabilmektedir.

Oral Sekste Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıkların Bulaşma veya Bulaştırma Riskilerini Neler Artırabilir?

İnfekte bir partner ile oral sekste HIV veya diğer cinsel yolla bulaşan hastalıkların bulaşma riskini, belirli faktörler arttırabilmektedir. Bunlar:

  • Diş çürükleri, diş eti hastalıkları, kanama ve oral kanseri de içerebilen kötü ağız sağlığı
  • Ağızda ya da cinsel organlarda yaralar olması
  • İnfekte bir partnerin "pre-cum" a ya da "cum"a [ejakülasyon (boşalma) veya ejakülat olarak da bilinir] maruz bırakılması.

Bununla birlikte, oral sekste bu faktörlerin HIV veya CYBH'ların bulaşma riskini artırıp rttırmadığını gösteren herhangi bir bilimsel çalışma yapılmamıştır.

Oral Seks İle CYBH Bulaşmasını Önlemek İçin Ne Yapabilirim?

Oral seks yaparken her defasında prezervatif, diş barajı veya diğer bariyer yöntemlerinin kullanımı, CYBH bulaşma veya bulaştırma riskini düşürebilecektir.

Öneriler:

  • Peniste oral seks için:
    • Penisi kaygan olmayan latex kondom ile kaplayın
    • Siz veya partnerinizin latekse alerjisi var ise plastik (poliüretan) kondom kullanın
  • Vajina ya da anüste oral seks için:
    • Dental dam (diş barajı) kullanın.
    • Bir kare oluşturacak şekilde prezervatifi açıp keserek, ağız ile partnerin vajina veya anüsünün arasına koyunuz.

Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmanın tek yolu; vajinal, anal veya oral seks yapmamak değildir. Cinsel olarak aktif biriyseniz, CYBH bulaş riskini azaltmak için:

  • CYBH ile infekte olmayan partner (örneğin, CYBH test sonuçlarının negatif olduğu bir partner) ile karşılıklı olarak uzun dönem tek eşlilik içinde olunması.
  • Her seks yaptığınızda latex kondomlarının doğru şekilde kullanılması

Cinsel yolla bulaşan hastalıkların çoğunun semptomları olmadığı ve bilinmediği için, birçok infekte kişinin infeksiyonun farkında olmayabileceğini unutmamak önemlidir.

Cinsel açıdan aktifseniz, cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve HIV için düzenli olarak test yaptırmalısınız ve cinsel yolla bulaşan hastalıklarla ilgili, partneriniz(leriniz) ile konuşmalısınız.

Cinsel yolla bulaşan bir hastalık taşıdığınızı düşünüyorsanız, cinsel temasta bulunmayın ve ilgili testleri yaptırmak üzere doktorunuza başvurun.

Oral seks dahil olmak üzere, CYBH için risk oluşturabilecek herhangi bir faaliyet hakkında, sağlık uzmanınızla açıkça görüşmeniz faydalı olabilmektedir.

Kaynaklar:

  • Centers for Disease Control and Prevention
  • STD Risk and Oral Sex- CDC Fact Sheet