Kovid-19’a Yönelik Bağışıklamada

HANGİ TÜR AŞILAR DAHA ETKİN OLABİLİR?

 

Bilindiği üzere, ülkemizde önceleri Sinovac aşısı uygulanmakta iken, daha sonraları Biontech aşısı da bir seçenek olarak sunulmaya başlanmış bulunmaktadır.

Bu durumda, aşı yaptırmak isteyen vatandaşlarımız, “Hangisini olsam?”, “Hangisi daha etkin olabilir” sorularını yoğun olarak sormaktadırlar.

Bu aşıların etkinlik oranları ile ilgili, çeşitli ülkelerde farklı sonuçlar bildirilmiş durumdadır. Ancak, çalışma sonuçları arasında ciddi farklılıklar bulunmaktadır.

Ayrıca, kullanılan antikor ile ilgili ölçme yöntemlerinin etkinliği de tartışılır durumdadır.

 

T-SPOT.COVID Hücresel Bağışıklık Testi, Bazı Sorularımızın Yanıtını Aydınlatmaya Başlamış Durumdadır

Son dönemde, CE-IVD onayını alarak, Avrupa Birliği ülkelerinde birçok ülkede kullanıma sunulmuş bulunan T-SPOT.COVID Hücresel Bağışıklık Testi, önümüzdeki bulanıklıkları gidermeye başlamış bulunmaktadır.

Ayrıca, yeni soruların sorulmasına da olanak sağlanmış durumdadır.

Bu test, Kovid-19 infeksiyonunu geçiren ya da aşı yapılan kişilerde, spesifik olarak virüse karşı aktif hale geçen T lenfosit hücrelerinin durumunu ve sayısını ortaya koymaktadır. Testin CE-IVD’li rutin kullanım versiyonunda, S (Spike) proteinine ve (N) Nükleokapsid antijenine karşı aktif hale geçen T lenfositleri, ayrı ayrı hücre spotları halinde net olarak görülmektedir. Araştırma amaçlı üretilen Research versiyonunda ise, Spike ve Nükleokapsid dışında, üç farklı antijene karşı (Toplam 5 antijen) aktif hale geçen T hücreleri ayrı ayrı spotlar halinde ortaya konulmaktadır.

Yapılan çalışmalarda, hücresel bağışıklık yanıtının, antikora oranla daha erken başladığı ve daha uzun süreli kalıcı olduğu, ayrıca %50 civarında da daha fazla bağışıklık yanıtını ortaya koyduğu bildirilmektedir.

 

AŞILARIN ETKİNLİĞİ KONUSUNDA ORTAYA ÇIKAN SORULAR

HANGİ TÜR AŞILAR DAHA ETKİN OLABİLİR?

T-SPOT.COVİD Hücresel Bağlıklık Testi’nin hem Spike, hem de Nükleokapsid antijenine karşı ayrı ayrı bağışıklık yanıtını net olarak göstermesi, ayrıca aktif hale geçen spesifik olarak duyarlanmış T hücrelerinin yoğunluk durumunu da ortaya koyabilmesi, aşıların etkinliği konusunda bazı sorularımızın ortaya çıkmasına yol açmaktadır.

Bilindiği üzere, Kovid-19 infeksiyonunu geçiren kişilerde, virüsün hem Spike, hem de Nükleokapsid antijenlerine karşı bağışıklık yanıtı oluşmaktadır. Çünkü virüsün en güçlü immunojen, yani bağışıklık yanıtı oluşturan antijenleri, S ve N proteinleridir.

Hastalığı geçiren, ancak aşı yapılmamış olan bazı kişilerde, Nükleokapsid antijenine karşı T hücre yanıtının, Spike proteinine karşı olandan çok daha güçlü olduğunu gözlemlemiş bulunmaktayız.

İnaktif bir virüs aşısı olan Sinovac da, hastalığı taklit eder gibi bir yanıt oluşturmakta ve hem S, hem de N proteinlerine karşı reaksiyon ortaya koymaktadır.

Yine Sinovac ile aşılanmış bazı kişilerde, Nükleokapside karşı T hücre yanıtının, Spike proteinine oranla daha güçlü oluştuğunu gözlemlemiş durumdayız.

Bilindiği üzere, Biontech aşısı ise Spike proteinini esas antijenik faktör olarak esas almakta olan bir aşıdır.

Çalışma sonuçlarımızda görüyoruz ki, Nükleokapsid antijenine karşı T hücre reaksiyonu da çok güçlü olarak oluşmaktadır.

Acaba Nükleokapsid antijenini içermeyen bir aşının bir ayağı eksik olabilir mi ?

Bu kadar güçlü bir antijeni kapsamayan bir aşı, bağışıklık oluşturmada eksik kalabilir mi ? Ya da daha kısa süreli bir bağışıklığa neden olabilir mi ?

Sinovac aşısı ülkemizde daha erken uygulanmaya başlandığı için, elimizde Sinovac ile ilgili yapılmış test verileri artmaya başlamış durumdadır. Ancak, Biontech ile ilgili veriler henüz yetersizdir.

Bu durumda yapılması gereken, T-SPOT COVİD Hücresel Bağışıklık Testi ile hem Sinovac, hem de Biontech ile aşılanan yeterli sayıda gruplarda kıyaslamalı çalışma yapılarak, aşıların etkinliğinin ve koruyuculuk sürelerinin ortaya konulmasıdır.

Tabii ki bu çalışmalarda, birlikte antikor ölçümleri ve kıyaslamaları da yapılmak durumundadır.

AYNI SORULAR, ANTİKOR TESTLERİ İÇİN DE GEÇERLİDİR

HANGİ TÜR ANTİKOR TESTLERİ DAHA ETKİN OLABİLİR ?

T-SPOT. COVİD Hücresel Bağışıklık Testi şu anda Avrupa Birliğinden CE-IVD onayı almış olan tek hücresel bağışıklık testi durumundadır.

Ancak, şu anda dünyada kullanıma sunulmuş bulunan yüzden fazla marka antikor testi bulunmaktadır.

Antikor testlerinin, göreceli olarak etkinliği daha iyi olanları ELISA temelli olanlar ile, yine yakın teknolojiye sahip olan, kemiluminisans (CLIA) İmmunoassay yöntemine sahip olanlardır.

Bu testlerin de bir kısmı, yalnızca Spike proteinine karşı bağışıklık (IgG) tespiti yapmakta, bazıları da Spike ve Nükleokapsid antijenlerine karşı IgG yanıtını ortaya koymaktadırlar.

Burada da aynı soruyu sormak durumundayız :

Nükleokapsid gibi güçlü bir antijeni içermeyen ve sadece Spike proteinine karşı hazırlanan antikor testleri yeterli olabilir mi ? Bazı hastalara ait bağışıklık yanıtını kaçırabilir mi ?

Nitekim, böyle bir hasta sonucunu yakalamış bulunmaktayız. Bir hastanın sonucu, Spike+Nükleokapsid antijenlerini içeren Almanya üretimi bir ELISA testi ile yeterli düzeyde pozitif antikor bağışıklığı gösterirken, başlıca ABD firmalarından birisine ait olan, sadece Spike proteinine karşı hazırlanmış bir kemiluminisans İmmunoassay kiti ile negatif sınırda kalmış bulunmaktadır.

Bu tür bir sorunun yanıtını daha net ortaya koymak yönünden de, T-SPOT. COVİD Hücresel Bağışıklık Testi iyi bir doğrulama yöntemi olabilir. Her iki gruba ait antikor testlerinin kıyaslama sonuçları, T-SPOT. COVİD Hücresel Bağışıklık Testleri sonuçları ile kıyaslanabilir ve etkinlikleri ortaya konulabilir kanısındayız.

EKTE, “T-SPOT. COVİD HÜCRESEL BAĞIŞIKLIK TESTİ İLE ANTİKOR SONUÇLARI ARASINDAKİ

FARKLILIKLAR” konulu bir kısım hasta sonuçları ile, ilginç bulunan bazı hasta örnekleri bilgilerinize sunulmaktadır.

 

T-SPOT.COVID HÜCRESEL BAĞIŞIKLIK TESTİ İLE ANTİKOR SONUÇLARI ARASINDAKİ FARKLILIKLAR

Gelişim Tıp Laboratuvarları’nda son dönemde, kısa süre içinde yapılan kıyaslamalarda, T-SPOT.COVID Hücresel Bağışıklık Testi ile, ELISA (ve CLIA) Antikor testleri arasında elde edilen sonuçlar yönünden aşağıdaki farklılıklar ve benzerlikler elde edilmiş durumdadır.

Toplamda 44 kişi ile ilgili verilerin değerlendirilmesi sonucunda:

1. Daha önce Kovid-19 infeksiyonu geçirmiş ve PCR ile bu durum kanıtlanmış, herhangi bir aşı da yapılmamış 8 kişinin sonuçlarında:

8 kişiden 7’sinde T-SPOT.COVID sonucu POZİTİF (%88),

8 kişiden 4’ünde Antikor sonucu POZİTİF ( %50),

olarak bulunmuştur.

Antikor ile negatif bulunan 3 kişi, T-SPOT.COVID Hücresel Bağışıklık Testi ile pozitif olarak bulunmuştur. %38 daha fazla pozitiflik söz konusudur.

Muhtemelen, antikor ile bağışıklık yanıtı ya oluşmamış, ya da kısa sürede kaybolmuş durumdadır. Hücresel Bağışıklık Testi ile bağışıklık daha uzun süreli devam etmektedir.

2. Daha önce Kovid-19 infeksiyonunu geçirmiş ve ayrıca aşı da yapılmış 8 kişinin sonuçlarında:

T-SPOT.COVID Hücresel Bağışıklık Testi ile 8 kişinin 8’inde de pozitif (%100),

Antikor testi ile 8 kişinin 7’sinde pozitif (%88),

sonuç alınmıştır.

Muhtemelen, Kovid-19 infeksiyonu geçirmiş olan kişiler, ayrıca aşı da yaptırdıklarında, daha güçlü bir bağışıklık elde edilmektedir.

Ancak, T-SPOT.COVID Hücresel Bağışıklık Testi ile burada da, antikora oranla daha güçlü bir bağışıklık oluşmaktadır.

Yalnızca Antikor bakılan kişilerde, bağışıklık oluşumunun varlığı kaçırılabilmektedir.

3. Daha önce Kovid-19 infeksiyonu geçirmemiş, ancak aşı yaptırmış olan 21 kişinin sonuçlarında:

T-SPOT.COVID Hücresel Bağışıklık Testi ile 12 kişide pozitif (%57.14) sonuç alınmış,

Antikor testi ile 9 kişide pozitif (%42.8),

sonuç alınmıştır.

Muhtemelen, bu kişilerde bağışıklık yanıtı, yalnızca aşılama ile yeterince yüksek düzeyde oluşmamıştır. Ya da bağışıklık yanıtı kısa sürede kaybolmuştur.

Ancak, T-SPOT.COVID Hücresel Bağışıklık Testi ile, antikora oranla %35 daha fazla pozitif sonuç elde edilmiş görünmektedir.

4. Kovid-19 infeksiyonu geçirmediğini ve hiç aşı da yaptırmadığını beyan eden 7 kişinin sonuçlarında:

T-SPOT.COVID Hücresel Bağışıklık Testi ile 7 kişiden 2’sinde pozitif (%28.6),

Antikor testi ile 7 kişiden 1’inde pozitif (%14.3),

sonuç alınmıştır.

Bu demektir ki, kişiler belirtisiz olarak infeksiyonu geçirebilmekte ve bağışıklık oluşturabilmektedirler.

Bu durumda da, T-SPOT.COVID Hücresel Bağışıklık Testi ile, antikora oranla, belirgin olarak daha fazla vaka yakalanabilmektedir.

SONUÇLAR

1. T-SPOT.COVID Hücresel Bağışıklık Testi’nin, bağışıklık ölçümünü ortaya koymak yönünden performansının, belirgin olarak antikor ölçümüne göre daha iyi olduğu sonucuna varılabileceği görülmektedir.

Sonuçların daha stabil ve kalıcı olduğu, bağışıklığın daha uzun süreli olduğu düşünülmektedir.

2. Gözden kaçan Kovid-19 infeksiyonu olgularının, T-SPOT.COVID Hücresel Bağışıklık Testi ile daha fazla yakalanabileceği düşünülmektedir.
3. Yalnızca aşılama ile elde edilen bağışıklığın, yetersiz kalabileceği düşünülebilir.
4. Hem hastalığı geçirmiş, hem de aşılanmış bireylerin daha güçlü bağışıklık oluşturdukları sonucuna varılabilir.
5. Tüm bunlara rağmen, belirtilen bu verilerin sayıca yetersiz olduğu ve daha geniş sayıda veri ve çalışmalarla, daha etkin/ fikir verici sonuçlara ulaşılabileceği düşünülmektedir.

NOT: Bu kısıtlı çalışmada Hücresel Bağışıklık Testi olarak, bu konuda 18 yıllık deneyime sahip olan Oxford Immunotec (UK) firmasının T-SPOT.COVID isimli CE-IVD onaylı kiti ile, antikor testi olarak CE-IVD onaylı Beckman-Access Kovid-19 IgG (USA) ve Generic Assay Kovid-19 IgG ELISA (Germany) kitleri kullanılmıştır.

 

 

 

 

Not: Bu test araştırma amaçlıdır.