ALZHEİMER HASTALIĞI LABORATUVAR TESTLERİ TANI PANELİ ÇALIŞILMAYA BAŞLANMIŞTIR
Alzheimer Hastalığı Önemli Bir Toplumsal Sorun Durumundadır
Tüm dünyada, toplumların hızlı yaşlanmasıyla birlikte, Alzheimer hastalığı önemli bir toplumsal sorun haline gelmiş bulunmaktadır.
Hızlı yaşlanmayla birlikte, ülkemizde de durum böyledir.
Günümüze Kadar Alzheimer’ın Laboratuvar Tanıları Yetersiz Durumdaydı
Bugüne kadar, Alzheimer tanısında kullanılan laboratuvar tanı yöntemleri yeterince etkin olamamıştır. Bunun nedenlerinden birisi, daha iyi sonuç veren testler için, beyin omurilik sıvısı (BOS) gerekmesi ve bu işlemin, pratikte yaygın olarak kullanımının mümkün olmamasıdır. Diğer bir neden, kan testlerinin yeterince alternatife sahip olmaması, olanların da doğru sonuç verme özelliğinin yetersiz olmasıdır. Ayrıca, testlerin standardının düşük olmasıdır.
Teknolojideki Gelişmelere Paralel Olarak, Daha Verimli Testler Geliştirilmektedir
Son dönemlerde, teknolojideki gelişmelere paralel olarak, duyarlılığı yükseltilmiş yeni testler geliştirilmiş durumdadır. Ayrıca, Alzheimer tanısı yönünden anlamlı olan birden fazla laboratuvar testi kombine edilerek, multipleks test panelleri üretilmiştir. Testlerin birbirini tamamlamasıyla, Alzheimer tanısı yönünden doğruluk oranı bir hayli yükselmiş bulunmaktadır.
Alzheimer Tanısı İçin 6 Test Parametresi Birlikte Kombine Edilmektedir
Gelişim Tıp Laboratuvarları’nda, son dönemde üretilen ve CE IVDR onayı almış bulunan, fluoresan İmmuno Assay (FİA) yöntemine sahip tam otomatize bir cihazda, bu cihaz için üretilen 6 farklı laboratuvar test parametresi birlikte çalışılmıştır. 30 ile 94 yaş arasında, rastgele seçilen 100 hasta üzerinde 700’e yakın test çalışılmış ve test sonuçları kadın/erkek, yaş grupları, parametre dağılımları gibi özelliklere göre değerlendirilmiştir. Ayrıca, bu testlere göre Türk toplumunun Normal ve Anormal sınırları (Referans değerleri) belirlenmiştir. Testler, bilimsel araştırma formatında çalışılmıştır.
Testler, kan örneğinden (plazma veya serum) çalışılmaktadır.
Çalışmaların sonuçları oldukça anlamlı bulunmuş durumdadır.
Çalışma Sonuçlarına Göre:
- Bilinenin aksine, Alzheimer durumunun 30-40’lı yaşlardan itibaren başladığı,
- Bazı yaş gruplarında kadınlar ile erkekler arasında farklar olduğu,
- Alzheimer tanısı ile ilgili, 6 farklı test parametresinin birlikte çalışılarak sonuç değerlendirmesi yapılmasının, tanıda doğruluk düzeyini oldukça artırdığı,
sonucuna varılmıştır.
Alzheimer Hastalığının Laboratuvar Tanısında Neler Yapılabilir? ALZHEİMER HASTALIĞININ TANISINDA TESTLERİ KOMBİNE ETMEK TANIYI NE KADAR GÜÇLENDİRİYOR?
1. Alzheimer Hastalığı Giderek Daha Büyük Toplumsal Sorun Haline Geliyor
- Alzheimer, yaşlandıkça artan bir hastalık
- Türk toplumu da giderek yaşlanıyor
- Son göstergeler, ortalama yaşam süresinin 78’in üzerine çıktığını gösteriyor
- Kadınlar, erkeklerden 5,5 yıl kadar fazla yaşıyor
- Alzheimer hem dünya hem de Türkiye için önemi giderek artan bir sorun durumunda
2. Laboratuvar Tanısında Güçlükler Var
- Alzheimer hastalığı, oldukça karmaşık bir mekanizmaya sahip
- Beyin hücrelerinin tahribatı ve ölümü ile ilgili olduğu için, invaziv tanı yöntemleri fazla kullanılamıyor
- Daha hassas testlerin (BOS-Beyin Omurilik Sıvısı) çalışılması gerekiyor, ancak uygulamada bu durum oldukça zor
- Tek bir testle tanı konulamıyor
- Kolay uygulanabilecek kan testleri, yakın zamanlara kadar yeterince verimli değildi
3. Teknolojideki Gelişmeler Yeni Fırsatlar Sunuyor
- Son yıllarda, teknolojideki gelişmeler yeni fırsatlar sunuyor
- Fluoresan ve kemiluminisan yöntemlerle, testlerin doğruluğu oldukça artırılmış durumda
- Tam otomatize cihazlar kullanıcı hatalarını azaltıyor
- Ayrıca, kontaminasyon ve yanlış etkileşimleri azaltıyor
- Test çalışmalarını daha kolay ve pratik hale getiriyor
- Hassasiyeti yükselen testler, serum ve plazma gibi kan örneklerinden de iyi sonuç verir hale geliyor
4. Bu Esaslardan Yola Çıkılmıştır
- Yeni gelişen teknolojilerin durumunu görmek istedik
- Alzheimer tanı testleri ile ilgili, uzun süredir arayış içindeydik
- Yeterince standardize ve uygun bir test bulamıyorduk
- Yakında piyasaya sunulan ve yeterli sayıda test parametresini içeren Alzheimer panelini, bilimsel olarak denemeye karar verdik
5. Araştırmada, Yanıtı Aranılan Hususlar
- Testin uygulaması kolay mı?
- Tekli ve çoklu çalışmalara uygun mu?
- Kan örneklerinden (Serum veya plazma) anlamlı sonuç veriyor mu?
- Kullanılan ölçüm tekniği verimli mi?
gibi sorunların yanıtlarını aradık
6. Eğer Test Anlamlı Sonuçlar Veriyor İse:
- Ölçüm aralıkları nasıl değişiyor?
- Türk toplumunun referans değerleri nedir?
- Kadınlarla erkekler arasında farklar var mı?
- Yaşlara göre sonuçlar nasıl değişiyor?
- Plazma veya serum örneklerinin hangisini kullanmalı?
- Birden çok, örneğin 6 farklı tanı parametresini birlikte çalışırsak, tanıda ne oranda verimlilik artışı sağlarız?
- Bu soruları esas alarak, çalışmalarımızı planladık.
7. Kullandığımız Yöntem
- Çalışmalar, EZ Diatech (Kore) firmasının geliştirmiş olduğu yeni bir cihaz (VEUDX) ile yapılmıştır.
- Cihaz, Fluoresan Immuno Assay (FİA) denilen hassasiyeti yüksek bir ölçüm yöntemi kullanmaktadır.
- Cihaz, tam otomatik olup manuel müdahalelere kapalıdır
- Bu nedenle, kullanıcı hataları ve kontaminasyon ihtimali çok düşüktür
- Cihazın CE-IVDR onayı bulunmaktadır
- Testler, cihazdan kalibre edilmiş olarak ve sonuç bazında (pg/ml) şeklinde çıkmaktadır
8. Cihazın Nörolojik Test Menüsü Geniştir
- Alzheimer tanısı için Tau proteinleri paneli (p-Tau 231, p-Tau 181, Total Tau) ve Beta Amiloid paneli için Amiloid Beta 40, Amiloid Beta 42 ve Aβ42/Aβ40 oranları çalışılabilmektedir
- Kafa travmaları için TBI (Travmatic Brain Injury) paneli: GFAP (Glial Fibrillary Acidic Protein) ve UCH-L1
- Multipl skleroz için: NFL (Neurofilament Light) ve G-FAP
- Parkinson hastalığı için: NFL, GFAP ve Alfa-sinüklein çalışılabilmektedir
9. Cihazın Kullanımı Kolaydır
- Manuel işlemler bulunmamaktadır
- Cihaza 50-100 mikrolitre serum veya plazma verilmekte, sonuçlar otomatik olarak alınmaktadır
- Cihazdan sonuçlar, kafa travması paneli TBI için 50 dakikada, Alzheimer Amiloid Beta paneli için 2 saat 20 dakikada, Tau proteinleri paneli için 4.5 saatte, MS için 3.30 saatte, Parkinson için 3.30 saatte alınabilmektedir.
10. Cihaz, Tekli ve Çoklu Hasta Çalışmalarına Uygundur
- Tek bir hasta için de birden fazla hasta için de çalışma yapılabilmektedir
- Her hasta için ayrı bir kartuş kullanılmakta, kontaminasyon ihtimali dışlanmaktadır
- Cihaza testler akşamdan yüklenerek, sabaha sonuç alınabilmektedir
11. Kan Örneklerinden (Serum ve Plazma) Sonuç Alınıyor Mu?
- Alzheimer için BOS testleri daha hassas biliniyor, ancak pratikte uygulaması zor
- Kan örneklerinden sonuç alınıp alınmadığını araştırdık
- Serum ve plazma örnekleri kullandık
- Sonuç alınabildiğini gözlemledik
12. Cihazda Kullanılan Ölçüm Tekniği Yeterince Anlamlı ve Verimli Sonuçlar Veriyor mu?
- Evet. Anlamlı sonuçlar alındığını gördük
- Bunun için, her bir test parametresi için elde edilen en yüksek ve en düşük hasta sonuçlarını karşılaştırdık
- Eğer ölçüm aralıkları ne kadar geniş ise, sonuçlar da o kadar güvenilir sayılmalıdır. Sonuçlar birbirine yakın ise, sonuçların verimliliği az demektir
- Tau 231 için en yüksek değer ile en düşük değer arasında 153 kat
13. Cihazda Kullanılan Ölçüm Tekniği Yeterince Anlamlı ve Verimli Sonuçlar Veriyor mu?
- Tau 181 için en yüksek değer ile en düşük değer arasında 87.8 kat,
- Total Tau için en yüksek değer ile en düşük değer arasında 28.3 kat,
- Amiloid Beta 40 için en yüksek değer ile en düşük değer arasında 1026 kat,
- Amiloid Beta 42 için en yüksek değer ile en düşük değer arasında 359 kat,
- Aβ42/Aβ40 oranı için en yüksek değer ile en düşük değer arasında 45.000 kat,
fark bulunmaktadır.. Ölçüm aralıkları oldukça geniştir.
14. Çalışma Nasıl Planlandı?
- Çalışma için 100 hasta örneği kullanıldı
- İzinli örneklerden rastgele 100 hasta serumu seçildi
- Son 10 hastadan serum yanında, plazma örnekleri de çalışıldı
- 100 hastadan 51’i kadın, 49’u erkek idi
- Genellikle ileri yaşlardan seçim yapıldı
- 30-40 yaş arasından 10, 40-50 yaştan 10, 50-60 yaştan 11, 60-70 yaştan 22, 70-80 yaştan 26, 80 yaş üzerinden 21 kişi seçildi
- Her yaş grubunda Kadın/Erkek sayısı birbirine yakındı
- Tüm hastalardan Tau 231, Tau 181, Total Tau, Amiloid β40, Aβ42, Aβ42/Aβ40 oranları çalışıldı
- Hastalardan kan alındıktan sonra 6 saat içinde çalışma başlatıldı
15. Türk Toplumunun Referans Değerleri Nasıldır?
- Bu durumun tespiti son derecede önemliydi
- Sonuçlar, tespit edilecek referans değerlere göre analiz edilecekti
- Bu konuda önerilen, her laboratuvarın kullandığı yönteme göre kendi referans değerlerini belirlemesidir
- Biz de bu yolu izledik. Buna göre:
- Tau 231 ve Total Tau için 0.8 pg/mL üzerini "Yükselmiş", 0.7-0.8 pg/mL arasını Yükselme meylinde dikkat çekici değer olarak, altındaki değerleri normal olarak,
- Tau 181 için 1.1 pg/mL üzerini"Yükselmiş", 1.0-1.1 pg/mL arasını Yükselme meylinde dikkat çekici değer olarak, altındaki değerleri normal değer olarak belirledik
16. Türk Toplumunun Referans Değerleri Nasıldır?
- Amiloid Beta 42 için 20 pg/mL üzerini "Yeterli",20 pg/mL altını "Azalmış",10 pg/mL altını "Belirgin azalmış",
- Amiloid β42/Aβ40 oranı için 0.1 üzerini "Yeterli", 0.1-0.03 arasını "Alzheimer riski artıyor", 0.03 altındaki oranları ise "Alzheimer riski yükselmiş" olarak belirledik
17. Diğer Ülkelerde Alzheimer Testlerinin Referans Değerleri Nasıl Alınmış Durumdadır?
- Bu konuda yeterli veri bulunmamaktadır
- Bazı parametrelerin BOS’taki ölçümleri ile ilgili referans değerler verilmektedir
- Plazma ve serum ile ilgili veriler henüz yetersizdir
- Verilen örnekler de 2-3 parametreyi geçmemektedir
- Kullanılan cihaz ve yönteme göre sonuçlar değişmektedir
- Bu konuda önerilen yol, her laboratuvarın kullandığı yöntem ve cihaza göre kendi referans değerlerini kendisinin belirlemesidir
18. Kadınlarla Erkekler Arasında Farklar Var mı?
- Tau 231, Tau 181, Total Tau yönünden erkeklerle kadınlar arasında önemli bir fark görülmedi
- Amiloid Beta 42 düzeyi, erkeklerde kadınlara göre %11, Aβ42/Aβ40 oranı ise %17 daha fazla oranda azalmış,
- Erkekler, Beta amiloid plakları oluşumu yönünden kadınlara göre daha dezavantajlı görünüyor
19. Yapılan Diğer Çalışmalarda, Kadınlar ile Erkekler Arasında Alzheimer Yönünden Farklar Var Mıdır?
- Laboratuvar testleri kullanılarak yapılan çalışmaların, yetersiz olduğunu söyleyebiliriz
- Klinik olarak konulan Alzheimer tanılarına göre, kadınlarda erkeklere göre Alzheimer’ın daha fazla görüldüğü belirtilmektedir
- Ancak bunun başlıca nedenlerinden birisinin kadınların erkeklerden ortalama 5 yıl daha fazla yaşaması,
Ayrıca sosyal hayata katılımlarının daha az olması olarak gösterilmektedir
- Bizim çalışmamız ise, eşit yaş gruplarında yapılmıştır
- Ayrıca, sosyal olarak da benzer grupları kapsamaktadır
- Dolayısıyla, bizim çalışma sonuçlarımızın daha doğruya yakın olduğu söylenebilir
- Buna göre, erkeklerin özellikle Amiloid Beta plakları oluşumu yönünden daha dezavantajlı oldukları söylenebilecek durumdadır
20. Yaşlandıkça Sonuçlar Nasıl Değişiyor?
- Tau 231 erken Alzheimer döneminde yükseliyor. Tüm yaşlarda yükselebiliyor
- Tau 181, yine erken Alzheimer döneminde yükseliyor. Alzheimer için daha spesifik. Alzheimer’ın demans gibi durumlardan ayırt edilebilmesinde değerli. Tüm yaşlarda yükselebiliyor
21. Yaşlandıkça Sonuçlar Nasıl Değişiyor?
- Total Tau, Alzheimer’ın ileri dönemlerinde yükseliyor. Her yaşta yükselebilir. Ayrıca Parkinson, demans, travma gibi durumlarda da yükselebilir
- Amiloid Beta 42/Aβ40 oranı, 30-50 yaş arasında %40, 50-60 yaş arasında %45, 60-70 yaş arasında %62, 70-80 yaş arasında %85, 80 yaş üzerinde %86 azalmış görünüyor
- Bu durum, Amiloid Beta plakları oluşumunun yaş ile paralel olarak arttığını, Tau proteinlerinin ise her yaşta görülebildiğini düşündürüyor
22. Yaşlanma İle Alzheimer Görülme Oranı Arasında Diğer Çalışmalarda Sonuçlar Nasıldır?
- Bu konuda da belirtilen sonuçlar, çoğunlukla klinik gözlemlere dayalıdır
- Özellikle, plazma ve serum örneklerinden yapılan laboratuvar testlerine dayalı sonuçlar çok yetersizdir
- Genellikle, yaşlanma ile Alzheimer riskinin arttığı bildirilmektedir
- Bazı gözlemciler Alzheimer görülme oranının 65-74 yaş arasında %3-5, 75-84 yaş arasında %15-20, 85 yaş üzerinde ise %30-50 oranlarında olduğunu belirtmektedirler
- Bizim sonuçlarımıza göre, oranlar belirtilen oranlardan daha yüksek görünmektedir
- Ancak, bizim sonuçlarımız laboratuvar verilerine dayalıdır. Laboratuvar olarak oluşan durumların, klinik davranışlara yansıması daha geç ve farklı şekilde olabilecektir
23. Serum ve Plazma Örnekleri Arasında Fark Var mı?
- İki örnek arasında büyük farklar yok
- Tanıda Alzheimer düşünülen, ancak sonucun normal bulunduğu kişilerde, eğer ilk örnek serumdan çalışılmış ise plazmadan, ilk örnek plazmadan çalışılmış ise 2. örnek olarak serumdan tekrar çalışma istenilebilir.
- Arada küçük farklar görülebilmektedir. Özellikle de Amiloid Beta 42/Aβ40 oranı yönünden
24. Başka Çalışmalarda, Serum ve Plazma Sonuçları Arasında Farklar Nasıl Bulunmuştur?
- Bu konuda da veriler oldukça sınırlıdır
- Sadece 3 parametreye ait sınırlı bilgi bulunmuştur
- Tau 181’in serumda plazmaya göre daha düşük bulunduğu,
- Total Tau’nun serumda plazmaya göre daha düşük ve değişken olduğu,
- Amiloid β42 düzeyinin serumda plazmaya göre daha düşük ve değişken olduğu,
- Plazmanın tercih edilmesinin daha uygun olacağı belirtilmektedir
- Bizim çalışmamızda da, sonuçların serum ve plazmada birbirine yakın olduğu görülmekle birlikte, plazmadan çalışmanın daha tutarlı olabileceği sonucuna varılmıştır
25. Alzheimer Tanı Testlerini, Az veya Çoklu Parametrelerle Çalışmanın Farkları Nelerdir?
- Alzheimer oldukça karmaşık bir mekanizmaya sahip
- Beyin dokusuna fazla müdahale yapılamıyor
- Kan testleri bu yönden önemli, çünkü kolaylıkla uygulanabilir
- Değişik laboratuvar testleri var
- Ancak, çoğu test yetersiz ve standardize değil
- O zaman, ″Birbirini tamamlayan 5-6 test parametresi çalışılarak, kombine sinerjik bir etki yaratabilir mi acaba?"
- Biz de böyle düşündük
- 6 parametreyi birlikte çalışarak, sonuçları birlikte analiz ettik
26. Eğer Bu Test Parametrelerini Ayrı Ayrı Çalışıyor Olsak
- Amiloid Beta 42, 100 hastadan 24 (%24)’ünde azalma gösteriyor
- Amiloid β42/ Aβ40 oranı, 100 hastadan 22 (%22)’sinde azalma gösteriyor
27. Eğer Bu Test Parametrelerini Ayrı Ayrı Çalışıyor Olsak
- Tau 231, 100 hasta içinde 15 (%15)’inde yükselme gösteriyor. Erken Alzheimer dönemindeki ancak %15’lik bu grubu yakalamak mümkün olabilir
- Tau 181, 100 hastadan 23 (%23)’ünde yükseliyor ve olaya katılıyor. Diğerleriyle birlikte ya da kısmi katılım göstererek. Tek olarak çalışılırsa, Alzheimer tanısı yönünde bir görüş oluşturur, ancak değerlendirme zayıf kalır
- Total Tau, 100 hastadan 21 (%2)’inde yükselme gösteriyor. Yüksekliği, daha çok Alzheimer’ın ileri evresini düşündürüyor. Aynı zamanda, diğer patolojilerde de yükselebiliyor
28. Testlerin Birlikte Çalışılıp, Değerlendirme Yapıldığı Durumda:
- 100 hastadan 42’sinde Alzheimer yönünden laboratuvar testlerinde anlamlı sonuçlar elde edilmiştir
- 42 hastadan 21 (%50)’inde Alzheimer tanısına Tau proteinlerinden bir ya da birkaçının yükselmesi katılmış, Aβ42 düzeyi ve Aβ42/ Aβ40 oranında da azalma olmuştur
- Alzheimer tanısını hem Tau proteinleri yüksekliği, hem de Amiloid Beta testlerinde azalma desteklemiştir
- 21 kişiden 7’sinde 3 Tau proteini, 2’sinde 2 Tau proteini, 12’sinde de Tau proteinlerinden yalnızca 1’inde yükselme olmuştur
29. Amiloid Beta Testlerinin Katılmadığı Durumlar
- 42 kişiden 12 (%28.6)’sinde Tau proteinlerinden bir ya da birkaçında yükselme olmuş, ancak Amiloid Beta testleri normal düzeyde kalmış, patolojiye katılmamıştır
- Sadece Tau proteinlerinde yükselme görülen 12 kişiden; 3’ünde 3 Tau proteini, 4’ünde 2 Tau proteini, 5’inde ise 1 Tau proteininde yükselme görülmüştür
30. Tau Proteinlerinin Normal Kaldığı Durumlar
- 42 kişiden 9 (%21.4)’unda ise, Tau proteini düzeyleri normal, ancak Amiloid Beta düzeylerinde değişme görülmektedir
- 9 kişiden 5’inde Aβ42 düzeyi yanında, Aβ42/ Aβ40 oranı da azalmıştır. 2 kişide yalnızca Aβ42 düzeyinde azalma, 2 kişide de yalnızca Aβ42/ Aβ40 oranında azalma vardır
31. Testleri Birlikte İstemenin Yararları
- Laboratuvar olarak Alzheimer düşündüren 42 kişiden 21 (%50)’inde hem Tau proteinleri, hem de Amiloid Beta patolojisi olaya katılmaktadır
- 12 (%28.6) kişide ise, Tau proteinleri yükselmesi ile tanı desteklenmektedir. Amiloid patolojisi normaldir.
- Tau proteinlerine bakılmamış olsa, vakaların %28.6’sı gözden kaçırılmış olacaktır
- 9 (%21.4) kişide ise Tau proteinleri normal, Amiloid Beta testlerinde azalma vardır
- Eğer bu testler çalışılmamış olsa, vakaların %21.4’ü gözden kaçırılmış olacaktır.
32. Alzheimer Tanısında, Birden Fazla Parametrenin Çalışılarak Değerlendirme Yapıldığı Çalışmalar Var Mıdır?
- Literatürde, farklı Alzheimer tanı testlerinin sonuçlarını birlikte kullanarak, tanısal doğruluğun artırılabileceği bildirilmektedir
- Ancak, 6 farklı Alzheimer test parametresinin birlikte çalışılarak kombine edildiği benzer bir çalışma bulunamamıştır
- Muhtemelen bu çalışma, literatürdeki ilk çalışma olarak görünmektedir.
33. BU ÇALIŞMA HANGİ YÖNLERDEN ÖNEMLİDİR?
- Plazma ve Serum Örneklerinden Sonuç Alınabilmesi, Alzheimer Tanı Testlerinin Rutin Kullanımının Önünü Açacaktır
- Daha önceki testler genelde BOS örneklerinden çalışılabilmekteydi
- BOS örnekleri zor ve invaziv işlem gerektiriyordu
- Yaygın uygulama imkanı bulunmuyordu
2. Yöntemin Kolay ve Otomatize Olması, Yaygınlaşmasını Artıracaktır
- Cihazın kullanımının kolay olması,
- Manuel işlem gerektirmemesi,
- Sonuçların otomatize alınabilmesi
kullanımın yaygınlaşmasını sağlayacaktır
34. BU ÇALIŞMA HANGİ YÖNLERDEN ÖNEMLİDİR?
3. Cihazın Tekli ve Çoklu Sayıda Örnekle Çalışmaya Uygun Olması, Laboratuvarlara Esneklik Sağlayacaktır
- Cihazda, tekli örnek de, çoklu örnek de çalışılabilmektedir
- Testleri mutlaka biriktirmek gerekmemektedir
- Bu özellik, laboratuvarlara esneklik sağlayacaktır
- Cihaz, laboratuvarlar tarafından tercih edilir olacaktır
35. BU ÇALIŞMA HANGİ YÖNLERDEN ÖNEMLİDİR?
4. Alzheimer Tanısında 6 Farklı Laboratuvar Test Parametresinin Birlikte Kullanılabilmesi, Tanıda Doğruluğu Artıracaktır
- Bu çalışma, sınırlı sayıda test ile tanısal doğruluğun da düşük olacağını,
- 6 farklı Alzheimer test parametresini kombine ederek kullanmanın tanısal doğruluğu önemli oranda artıracağını göstermektedir
36. Testler İçin Ne Kadar Plazma veya Serum Gereklidir?
- Alzheimer laboratuvar test paneli çalışması için, tercihen 1 ml civarında plazma (veya serum) gönderilmesi uygun olacaktır
- Örneklerin naklinin 2°C- 8°C arasında soğuk zincir kuralına uygun yapılması,
- Bekletilirse 2°C- 8°C arasında saklanması,
- Dondurulup çözülerek kullanılmaması, uygun olacaktır
- İl dışından gönderilecek örnekler de 2°C- 8°C arasında soğuk zincir kuralına uyularak gönderilmelidir
37. Alzheimer Laboratuvar Test Panelinin Diğer Ülkelerdeki Fiyatları Hakkında Bilgi Verebilir misiniz?
- Alzheimer laboratuvar tanı testleri fiyatları hakkında bilgi ABD, İngiltere, Kanada ve Avustralya gibi ülkelerden verilmektedir
- Test fiyatlarının, genelde 1000-1500 USD civarında olduğu görülmektedir. Bu fiyatlar, şu andaki TL değeri olarak 38.000-57.000 TL aralığında fiyatlara karşılık gelmektedir
- Ancak, yapılan testlerin az sayıda Alzheimer tanı parametresi içerdiği görülmektedir
- 6 Alzheimer laboratuvar test parametresinin birlikte çalışıldığı bir panele rastlanamamıştır
- Türkiye’de hem 6 parametreyi kapsayan en geniş tanı paneli çalışılacak, hem de bu fiyatlara göre oldukça makul maliyetlere testlere erişim imkanı sağlanabilecek durumdadır
38. SONUÇ
- Alzheimer yalnızca ileri yaşların hastalığı değildir.
- 30-40’lı yaşlardan itibaren görülmektedir.
- Tau proteinleri tanıda %78.6 oranda,
- Amiloid Beta testleri tanıda %71.4 oranda katkı sağlamaktadır.
- Laboratuvar tanısında 6 parametrenin birlikte değerlendirilmesi, tanıyı oldukça güçlendirmektedir.
- Bu nedenle, daha yüksek etkinlikte değerlendirme yapılabilmesi için, 6 parametrenin birlikte çalışılması yerinde olacaktır.
39. Çalışma Sonuçları Nasıl Raporlanıyor
- Öncelikle, her hasta için belirtilen 6 farklı Alzheimer tanı testi çalışılıyor
- Her bir testin sonuçları hasta raporunda belirtiliyor
- Sonuçlar, normal (Referans) değerlerle karşılaştırılıyor
- Tau proteinlerinde yükselmeler, Amiloid Beta sonuçlarında azalmalar saptanıyor
- Daha sonra bu sonuçlar değerlendiriliyor
40. Rapor Sonucuna Yorum
Konuluyor mu?
- Evet. Yorum konulmak zorundadır
- Çünkü, burada tanı tek bir test ile konulmuyor. Çok sayıda test sonucu, bir panel halinde çalışılıyor ve test sonuçları kombine ediliyor
- Böylesine karmaşık bir mekanizma yorumlanmak durumundadır
- Bu nedenle, yorum niteliğinde açıklama konuluyor
41. Rapor Sonucu Doktorlar ve Hastalar Yönünden Anlaşılır Nitelikte midir?
- Anlaşılır olması için gayret gösteriliyor
- Alzheimer, hastalık olarak karmaşık bir mekanizmaya sahip
- Rapor sonucunu doktorlar farklı yönden, hastalar farklı yönden yorumlayacaklardır
- Ancak rapor, hem doktorlar, hem de hastalar yönünden anlaşılır olmak durumundadır
42. Alzheimer Laboratuvar Test Paneli Sonuçları İle Alzheimer Hastalığı Tanısı Konulabilir mi?
- Laboratuvar test sonuçları, hastalık tanılarının en önemli kanıtlarından birisi durumundadır
- Yapay zeka (Chat GPT)’nın belirttiğine göre, şu anda hastanın klinik yaşamı sırasında %100 kesin Alzheimer tanısı koymak mümkün değildir
- En kesin Alzheimer tanısı, beyin otopsisi sırasında, mikroskopta Amiloid plakları ve Tau proteinlerinin nörofibriler yumakları gösterilerek konulmaktadır
- Bu da ancak ölüm sonrası histopatolojik incelemeyle yapılabilen bir durumdur
43. Bizim Alzheimer Test Paneli Sonuçlarımız ile, Tanıya Katkımız Ne Düzeydedir?
- Gelişim Tıp Laboratuvarları olarak, Alzheimer tanısında 6 farklı tanı parametresini kombine etmekle, yeni bir laboratuvar metodu geliştirmiş bulunmaktayız
- Şu anda bu panel, Alzheimer tanısında oluşturulan, dünyadaki en geniş kapsamlı test paneli durumundadır
- ABD’de en büyük laboratuvarlardan 2’si yalnızca 2 parametreyi, ikisi tek parametreyi çalışmakta, bir firma da 4 parametreyi kombine etmektedir
- Bizim panelimiz, en geniş bilgi veren panel niteliğindedir
- Hem Tau proteinlerinin erken ve geç dönem birikmeleri, hem de Amiloid Beta patolojisi hakkında bilgi vermektedir
44. Laboratuvar Tanısı İle, Klinik Tanı Arasında Uyum Ne Orandadır?
- Alzheimer tanısında, artık Tau proteinleri ve Amiloid Beta birikimi çok önemli olarak kabul ediliyor
- Böylelikle, ″Sessiz Alzheimer″ vakalarının da yakalanabileceği belirtiliyor
- Bizim Alzheimer Test Paneli ile yaptığımız katkı, kişilerin bu testler yönünden güncel olarak ne durumda olduğunun saptanmasıdır
- Laboratuvar olarak bulunan durum, klinik tabloya hemen yansımayabilir. Ya da aynen yansımayabilir. Ya da kişi, durumun farkında olmayabilir
- Aynen, kişilerin şeker, üre, kolesterol, ürik asit yüksekliklerinin farkında olmamaları gibi
45. Son Değerlendirme Nöroloji Uzmanlarının İşidir
- Biz, güncel laboratuvar durumunu ortaya çıkarıyoruz
- Gerisini değerlendirmek Nöroloji Uzmanlarının işidir
- Nöroloji Uzmanları, bulunan sonuçlara göre Klinik Değerlendirme ve Nöropsikolojik Testleri ve gereken diğer incelemeleri yaparak, tanıyı:
- "Yüksek olasılıkla Alzheimer" düzeyine çıkaracaklardır
Sunum İçin Tıklayınız.
ALZHEİMER HASTALIĞININ TANISINDA TESTLERİ KOMBİNE ETMEK TANIYI NE KADAR GÜÇLENDİRİYOR?